دوات آنلاین-بدبینی و سوءظن همچون موریانه نابودگری است که درخصوص ارتباط شخص با افراد جامعه، والدين، فرزندان و از همه مهم‌تر، همسر شكل می‌گیرد و گاهي اوقات مانند خوره، روح و روان شخص را نابود می‌کند و به دیگران نیز آسیب می‌رساند. فرد بدبين به خود و شريك زندگی‌اش صدمه می‌زند و روابط بین آن دو را به سردی می‌کشاند.
ادوارد رمسون روان‌شناس دانشگاه سوآزلند در این‌باره می‌گوید: دو گروه افراد بدبين وجود دارند، يكي افرادي كه ممكن است در طول زندگی‌شان دچار بدبيني شوند و در حالت دانستن و ندانستن قرار گيرند كه فرد با آگاهي می‌تواند به قطعيت برسد و گروه دوم، شامل افرادي می‌شود كه رگ شخصيتي بدبینی‌شان غیرقابل‌کنترل است و فرد در حالت ترس به سر می‌برد و به نكات منفي بسيار توجه دارد. هميشه داراي عدم اطمينان و حالت حق به جانب است كه گاهي ممكن است همراه با خودشيفتگي باشد و همچنين از مکانیسم‌های رواني بسياري استفاده می‌کند و به‌شدت پرخاشگر است.
فرد ابتدا باید نسبت به خود، شناختی درست پیدا کرده باشد و بعد وارد زندگی مشترک شود. وقتی زن یا شوهر نسبت به امري شك می‌كنند، در وهله اول باید سؤالی را که ذهن‌شان را درگیر کرده، از هم بپرسند و باتوجه به خودآگاهی آن را هضم کنند؛ اما اگر چنین اتفاقی نیفتد، با مشکل مواجه خواهند شد.
نوع بروز بدبینی در افراد
روان‌شناسان معتقدند بدبيني به همسر در 3 حالت كلي بروز می‌کند:
گروه اول:
كساني هستند كه شك و بدبيني در ذات‌شان نهفته است. اين افراد کسانی را كه عادي رفتار می‌کنند، نا به هنجار می‌دانند و معمولا آنان را به‌عنوان افراد بی‌قید و شرطي می‌شناسند كه حواس‌شان به همه‌چیز هست، جز همسر و زندگی‌شان. چنین کسانی را از همان ابتداي زندگي به‌راحتی می‌توان شناخت؛ مثلا در خوشايندترين شرايط به بهانه احوالپرسي، بارها با همسرشان تماس می‌گیرند و به‌گونه‌ای كاملا حرفه‌ای و حتي غیرحرفه‌ای از وي می‌خواهند گزارش روزانه كارشان را بدهد. اين افراد معمولا و در رابطه با پيرامون خود نوعي نگاه منفي دارند و نسبت به هر موضوعي نیمه‌خالی ليوان را می‌بینند.
گروه دوم:
این افراد به‌شدت در معرض خطر و مبتلا به شخصيت پارانویید هستند؛ به اين معني كه با كنار هم گذاشتن برخي از پارامترهاي خيالي، به اين نتيجه مهم می‌رسند كه همسرشان قطعا در حال خيانت به وي است و اين فكر همچون خوره، سوهان روح و جسم آنان می‌شود و آنان را تا مرز نابودي پيش می‌برد كه بی‌گمان در اين شرايط بحراني، طلاق و جدايي بين زوجين، مسالمت‌آمیزترین اتفاق خواهد بود!
گروه سوم:
كساني هستند كه نوعي وسواس در بدبینی‌های‌شان نهفته است. اين دسته از زوجين نسبت به برخي از رفتارها و واکنش‌های همسر خود با جنس مخالف حال چه در محيط كاري، محافل دوستانه و خانوادگي، مبتلا به‌نوعی وسواس فكري هستند كه در پاره‌ای اوقات نيز همراه با بدبيني به همسر است.
عوامل پيدايش سوءظن بين زن و شوهر
الف) عشق و علاقه زياد
گاهي عشق و علاقه شديد زن و شوهر به يكديگر، عاملي برای سوءظن می‌شود؛ مثلا چون مرد همسرش را خيلي دوست دارد و او را تنها متعلق به خود می‌داند، از این‌که با ديگري صحبت كند، عذاب می‌کشد و اگر زن در نوع سليقه، رفتار و گفتار در خانه و اجتماع مطابق خواسته شوهرش عمل نكند، بدگماني و سوءظن ميان آن دو را در پي خواهد داشت.
ب) ارتكاب اشتباهي كوچك
همه ما ممكن است خواسته يا ناخواسته اشتباهي مرتكب شويم. وقتي همسر فرد اشتباهي مرتكب می‌شود، نوع برخورد با او در زندگي آينده بسيار تأثیرگذار است. اگر نوع برخورد به‌گونه‌ای باشد كه فرد جرأت گفتن اشتباه خود را نداشته باشد، ناخواسته ممكن است احساس سوءظن در طرف مقابل ايجاد شود.
ج) گذشته تربيتي در خانواده
نوع تربيت خانوادگي می تواند در تعيين مسير زندگي مشترك نقش به سزايي داشته باشد و در برخي از خانواده‌ها مرسوم است كه از همه‌چیز انتقاد می‌شود و پدر و مادر به اطرافيان با نگاهي كاملا بدبينانه نگاه می‌کنند؛ اين نوع رفتار باعث می‌شود که فرد داراي روحيه مثبت‌نگري نباشد و به اطرافيان خود اعتماد كافي نداشته باشد. چنين افرادي معمولا با ورود به زندگي اين صفت را از كودكي با خود حمل می‌کنند. معمولا اگر اين گروه آموزش‌های صحيح هم در طول دوران نامزدي و آشنايي نديده باشند، از رفتار همسر خود دچار حس بدبيني شده و اگر ارتباط كلامي مناسبي هم نداشته باشند، دچار مشكلات زيادي در زندگي می‌شوند.
د) دخالت اطرفيان
گاهي دخالت‌ها و حسادت‌های بي‌جا از سوي اطرافيان و تحلیل‌های دروغين آن‌ها، در ايجاد حس بدبيني و سوءظن همسران مؤثرند. درواقع افرادي كه در زندگي مشترك ديگران دخالت می‌کنند، خواسته يا ناخواسته از اعتماد بين همسران می‌کاهند؛ البته پذيرش آن‌ها در زندگي مشترك، باعث بروز بسياري از مشكلات می‌شود.
الگوهاي رفتاري كه همسر فرد بدبين بايد رعايت كند
1- رفتارشان با همسرشان باثبات و با اقتدار باشد.
2- بحث كلامي نداشته باشند.
3- وارد بازی‌های طرف مقابل نشوند و حساسیت‌های خود را نشان ندهند.
4- اگر اين افراد با رعايت الگوهاي رفتاري فوق به نتيجه نرسيدند، بايد از مشاور كمك بگيرند.
5- اگر در زندگي مشترك، يكي از 2نفر نسبت به هم بدبيني شديد داشته باشند، ديگر رابطه‌ای باقي نمی‌ماند و اين 2نفر فقط همديگر را اذيت می‌کنند.
6- رابطه زناشويي به هنجار، رابطه‌ای است كه دو طرف نسبت به هم اطمينان و اعتماد دارند.
7- در زندگي زناشويي، اصل بر صداقت، تعهد و صميميت است و اگر اين مورد وجود نداشته باشد، اسم اين رابطه زندگي نيست.
8- اگر هر يك از زوجين نسبت به امري در زندگي شك دارند و این امر باعث ایجاد ابهام براي‌شان شده، از طرف مقابل‌شان سؤال بپرسند و سعي كنند براي اين كار از سؤالات انعكاسي و بدون تهديد استفاده كنند.
در چه سال‌هایی از زندگي، بدبيني خود را نشان می‌دهد؟
از لحاظ كمي می‌توان گفت در 2سال اول زندگي مشترك، هرکدام از دو طرف وقتی دچار سوءظن می‌شوند، با پرسيدن سؤال آن را حل می‌کنند و به قطعيت می‌رسند؛ اما از لحاظ كيفي می‌توان به‌شدت و عمق آن در ادامه زندگی اشاره كرد. در جامعه ما، گذشته همسرمان براي‌مان بسيار مهم است و بدبيني يا سوءظن در درجه اول، از گذشته همسرمان آغاز می‌شود.
اگر شريك زندگي، موبايل همسرش يا ایمیل‌هایش را چك كند، می‌توان او را فردي بدبين تلقي كرد؟
اين نوع چك كردن، يكي از روش‌هایی است كه اگر ما با پرسيدن و سؤال كردن از طرف مقابل به قطعيت نرسيديم استفاده می كنيم. اين روش پيشنهادي نيست، ولي به‌عنوان روش نهايي براي اثبات آنچه ذهن‌مان را درگير كرده مناسب است. اين امر اگر چندين‌بار در اثر سوءتفاهم پيش بيايد، باعث زدن انگ بدبيني به فرد نمی‌شود؛ اما اگر بخواهد مداوم باشد و فرد با آن‌ها هم به قطعيت نرسد، بايد قبول كنيم كه شريك زندگی‌مان شكاك است.
نقش اطرافيان در تأثیرات سوءظن در روابط همسران
تشدیدکننده
برخي افراد اصطلاحا "آتش بيار معركه" نام دارند! در شرايط سخت و بحراني كه فرد نمی‌تواند به‌درستی تصمیم‌گیری کند، این افراد ظاهر می‌شوند و تمام تلاش خود را انجام می‌دهند تا شعله روشن‌شده در جان فرد را بيشتر كنند. يكي از راه‌هایی كه در مواجهه با اين افراد می‌توان پيش گرفت، فکر کردن به این جمله است که "هر آنچه در شما اميد و انگيزه ايجاد نكند، ارزش فكر كردن هم ندارد." درواقع اگر می‌توانيد، بايد از مواجهه با چنين اشخاصي به‌شدت پرهيز كنيد و اگر نمی‌توانيد، در ذهن خود به‌هیچ‌عنوان به گفته‌های آن‌ها فكر نكنيد و سعي‌تان بر این باشد که به نقاط قوت همسرتان فكر كنيد.
آرامشگر
معمولا افراد دلسوز سعي می‌کنند براي كساني كه دچار سوءظن می‌شوند، نقش آرامشگر را بازي كنند. آن‌ها می‌دانند با اصلاح روابط همسران می‌توانند به شادي زندگي آن‌ها كمك كنند؛ به همين دليل تلاش می‌کنند براي فردي كه دچار سوءظن شده، حالت‌های ديگر را نيز بررسي كنند؛ براي نمونه فرض كنيد آقايي به‌تازگی ازدواج كرده و در تمام مکان‌ها از خودش و همسرش عكس گرفته و در شبکه‌های مجازي براي خانواده‌اش می‌فرستد و همسرش از اين رفتار به‌شدت منزجر بوده و تنها اين است كه همسر او می‌خواهد تمام رازهاي زندگي را به خانواده‌اش بگويد و اين تفكرات را تا حدي پرورش داده كه زندگي آن‌ها در آستانه جدايي است و كساني باید باشند که به او كمك می‌کنند تا برداشت متفاوتي از همسر خود داشته باشد، به طور مثال می‌گویند: "همسرت چقدر شوق دارد و دوست دارد تمام لحظات خوشی‌اش را به خانواده‌اش نشان دهد."
پيشگيري از تأثیرات سوءظن در روابط همسران
الف) تربيت خانوادگي
نبايد فراموش كرد براي اينكه فرزندان زندگي خوش‌بینانه و شادي داشته باشند، در ابتدا بايد بذر خوش‌بینی در دل آن‌ها كاشته شود؛ لذا ايراد گرفتن از مسئولان، اطرافيان، پدر و مادر و ...، به ايجاد حس بدبيني و سوءظن بسيار كمك می‌کند. دقت داشته باشيد رفتار كنوني والدين می‌تواند ريشه بسياري از ناملايمات باشد. والدين باید در ايجاد حس اعتماد فرزندان به خود و محيط خانواده بكوشند و وقت بيشتري را صرف پاسخگويي به نيازهاي عاطفي فرزندان خود کنند.
طرح دوستي با فرزندان را فراموش نكنید و محيطي سرشار از اعتماد به يكديگر ايجاد کنید. هرگز خود و افراد خانواده را با ديگران مقايسه نكنید تا دچار بدبيني حاصل از قياس نشويد. براي نظرات و نگرش افراد در خانواده ارزش قائل شويد و با تشكيل جلسات خانوادگي درصدد رفع اختلاف نظرات برآييد.
ب ) روابط همسران
در صورت بروز مشكل در روابط، سعي كنيد به نقاط قوت همسرتان فكر كنيد تا مانع بروز بدبيني شويد. تا می‌توانيد از لجبازي دوري كنيد تا ریشه‌های سوءظن را بخشكانيد. لجبازي محبت را از بين می‌برد؛ از انتقاد كردن به همسر خود پرهيز كنيد. اطرافيان نقش به سزايي در ايجاد ذهنيت شما نسبت به همسرتان دارند، سعي كنيد در اين ذهنيت، به واقعیت‌ها بيشتر توجه كنيد.
درمان سوءظن
- هميشه تلاش كنيد راجع به هر موضوعي با همسرتان صادق باشيد
چه‌بسا ريشه بسياري از بدبینی‌ها، نشات گرفته از عدم صداقت يا دروغگويي در ابتداي زندگي است؛ مثلا ممكن است مرد يا زن رازي را در زندگي داشته باشند كه بكوشند آن را از همسرشان پنهان كنند كه اگر موفق به اين امر نشوند، اطلاع همسر از آن مطلب و پنهان‌کاری راجع به آن، نقطه شروع شك، ترديد و بدبيني خواهد بود؛ اگرچه بسيار مشاهده شده است برخي از زوجين با وجود آن‌‌که حكايت پنهاني از زندگي گذشته‌شان ندارند، اما به خاطر ناآگاهي و عدم مديريت يكي از همسران در اداره زندگي، مجبور به پنهان‌کاری برخي از امور از هم می‌شوند كه در برملاشدن آن‌ها می‌تواند نهایت زمینه‌ای براي بروز سوءظن باشد.
- خوشبين و مثبت نگر باشيد
به‌جای اينكه هميشه نیمه‌خالی ليوان را ببينيد يا براي هر رفتار و كلام همسرتان به دنبال معناي خاصي باشيد، شايسته است چشم‌های‌تان را بشوييد و جور ديگر نگاه كنيد. به‌جای تكيه بر نقاط منفي يكديگر، بر جنبه‌ها و خصلت‌های مثبت يكديگر توجه كنيد.
- نسبت به وعده‌ها و قول‌های خود با همسرتان حساس باشيد
اهميت و رعايت اين موضوع براي مردان بسيار بالا است؛ چراکه خانم‌ها نگاه مثبت و خوشايندي به هر نوع تأخیری ندارند و ممكن است افكار منفي سراغ‌شان بيايد؛ پس هميشه در تلاش باشيد كه به عهدتان وفا كنيد.
- در مراودات اجتماعي به‌خصوص در معاشرت با همكاران و دوستان جنس مخالف، بسيار محتاط باشيد
تماس‌های بی‌مورد و روابط آزاد در محیط‌های كاري نتيجه شومی دربر دارد كه حتي اگر شما هم فكري در سر نداشته باشيد، ممكن است همسرتان آن‌گونه كه خود متمايل است، آن‌ها را ترجمه كند. اگرچه سخت است، اما شما بايد برداشت‌های ذهني همسرتان نسبت به كلام و رفتارتان را مدنظر داشته باشيد.
- در صحبت كردن با نامحرم به‌ویژه در مقابل همسرتان، مواظب لحن كلام و گفت‌وگوی‌تان باشيد
حتی‌المقدور نگاه خود را كنترل كنيد يا سرتان را پايين بيندازيد و به‌شدت از انجام شوخي يا خنده‌های بی‌جا پرهيز كنيد. اين رفتار نه‌تنها جلوي سوءظن همسرتان را می‌گیرد، بلكه براي خودتان نيز بسيار مفيد و ارزشمند خواهد بود.
- حساسیت‌های يكديگر را شناسايي كنيد
بی‌شک هر يك از ما نسبت به برخي رفتار و عکس‌العمل حساسيت بسياري داريم و حتي آن‌ها را نشانه‌ای بر بی‌وفایی می‌بینیم، براي اجتناب از شك و ترديد، بهتر است حساسیت‌های يكديگر را شناسايي كنيد و براي اصلاح يا حذف آن‌ها از خزانه رفتاري و گفتاري خود تمامي تلاش‌تان را به کار گیرید؛ البته شايان ذكر است كه فقط حساسیت‌ها را بشناسيد، اما هرگز آن‌ها را به رخ طرف مقابل نكشيد.
- غافلگيري احساسي همسرتان را فراموش نكنيد
از غافلگیری‌های احساسي و رمانتيك كه گاهی اجراي برخي از آن‌ها نيازمند پروژه‌ای پيچيده است، به‌شدت پرهيز كنيد؛ چه‌بسا بسيار مشاهده شده است كه برخي از زوجين به خاطر غافلگير كردن همسرشان در برگزاري جشن تولد يا سالگرد ازدواج، مجبور به پنهان‌کاری شده‌اند كه همين كار نه‌تنها موجب شادي و مسرت‌شان نشده، بلكه مشكلات و مصائبي را رقم زده كه بدبيني و سوءظن يكي از پيامدهاي آن است.
- هميشه احترام به يكديگر را فراموش نكنيد
در مقابل خانواده، اقوام و دوستان يكديگر حفظ حرمت كنيد و به وقت حضور در كنار يكديگر نيز احترام همديگر را داشته باشيد. يادتان باشد شايسته است بر رفتار و كلام خود مراقبت بسيار داشته باشيد و رفتاري نكنيد كه همسرتان اندکی به سلامت شما و زندگي مشترك‌تان مظنون شود؛ برخي از همسران از سر ندانم‌کاری‌ها، شيطنت و حتي از سر لجبازي به‌گونه‌ای رفتار می‌کنند كه شك و سوءظن حداقل‌ترین پيامدهاي منفي آن رفتار است؛ براي اجتناب از سوءتفاهمات، شايسته است گزيده سخن بگويد و مواظب سلامت كلمات و جملات‌تان باشيد.
- جملات طلايي را فراموش نكنيد
با بيان كلمات و جملات محبت‌آمیزی چون "تو اميد من هستي و به تو عشق می‌ورزم"، "من تو را بسيار دوست دارم"، "تو از هر كسي براي من ارزشمندتر هستي" محبت و صمیمیت‌تان را به همسرتان ابراز تا اعتماد او را به خود و زندگي مشترك‌تان جلب كنيد.
گردآورنده: سروان مريم قاسمي، کارشناس مشاور معاونت اجتماعی پلیس گيلان
12jav.net